تاریخ اولین آزمایشگاه پروتئین شیمی كشور
سهم انستیتو پاستور در گسترش بیوتکنولوژی دارویی ایران
به گزارش سلامت، بنیانگزار لابراتوار پروتئین شیمی و پروتئومیکس انستیتو پاستور ایران ضمن تشریح تاریخچه شکل گیری نخستین لابراتوار پروتئین شیمی کشور، اظهار داشت: بیوتکنولوژی دارویی هم اکنون به یک تجارت بزرگ در کشور تبدیل گشته است که در توسعه این دانش، انستیتو پاستور ایران بطور قطع سهم بسیار فوق العاده ای داشته است.
به گزارش سلامت به نقل از ایسنا، دکتر بهروز وزیری ضمن اشاره به تجارب بسیار ارزشمندی که از صنعت بیوتکنولوژی در کشور کوبا به دست آورده است، اظهار داشت: زمانی که من پس از دانش آموختگی در سال ۱۳۷۶ برای مصاحبه جذب به انستیتو پاستور ایران آمدم، یک تیم ایرانی و کوبایی با من مصاحبه علمی انجام دادند. این مصاحبه برای جذب محققانی در بخش تحقیق و توسعه برای پروژه انتقال تکنولوژی واکسن هپاتیتB از کشور کوبا بود. خوشبختانه در این مصاحبه پذیرفته شدم و متعاقبا من با خانواده ام برای یکسال به کوبا رفتیم. در آن سال ها، فعالیتهای محققان کوبایی در حوزه بیوتکنولوژی برای من و همکارانم بسیار اعجاب انگیز و کسب چنین تجربه ای برای ما بسیار مغتنم بود. با وجود این که این کشور فقیر بود اما امکانات آنها در حوزه بیوتکنولوژی خیلی خوب بود و چیزهایی که آنجا فرا گرفتیم زندگی حرفه ای و دیدگاه های علمی ما را کاملا عوض کرد.
او افزود: ما نخستین گروهی در کشور بودیم که در حوزه بیوتکنولوژی دارویی درگیر تولید دارو و واکسن شدیم و در طول حدود ۲۵ سال گذشته، علاوه بر همکاری با انستیتو پاستور ایران، شرکتهای مختلف دارویی بیوتکنولوژی را راه اندازی کردیم و یا در راه اندازی آنها سهم داشتم. من در این زمان به صورت مستقیم یا غیر مستقیم درگیر تولید داروهای بیوتکنولوژی مختلفی نظیر اینترفرون، اریتروپویتین، فاکتور ۷ و مونوکلونال آنتی بادی هایی نظیر تراستوزومب، ریتوکسی مب، بواسیزومب و... بوده ام و از این جهت تجارب ارشمندی در این رابطه کسب کرده ام.
عضو بورد تخصصی سیستم بیولوژی وزارت بهداشت، به آرزوی خود برای تاسیس و راه اندازی لابراتوار به روز، مدرن و پیشرفته پروتئین شیمی در انستیتو پاستور ایران اشاره نمود و اظهار داشت: خوشبختانه ۲۵ سال قبل این کار را در یک ساختمان قدیمی در قسمت بیوتکنولوژی شروع کردیم. در آن زمان به رئیس وقت انستیتو پاستور ایران _دکتر مرتضی آذرنوش_ توضیح دادم که اگر می خواهیم دانش بیوتکنولوژی دارویی را توسعه دهیم یکی از لوازم آن، داشتن لابراتوار پروتئین شیمی پیشرفته است و ایشان هم با این مورد موافقت کردند. همزمان ساختمان تولیدی عظیمی در مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران در جاده تهران _ کرج درحال تکمیل بود و قرار بود لابراتوار ما بخشی از فرآیند تحقیق و توسعه واکسن ها و فرآورده های بیولوژیک تولیدی آنها باشد. البته آن زمان قرار بود علاوه بر هپاتیت B، در مورد سه داروی دیگر هم انتقال تکنولوژی از کشور کوبا اتفاق بیفتد.
وزیری تصریح کرد: لابراتوار پروتئین شیمی با دستگاه هایی که تا پیش از این در ایران نمونه اش وجود نداشت افتتاح شد و یکی از مدرن ترین آزمایشگاهای بخش بیوتکنولوژی شد. در زمان مرحوم دکتر محمد تقی خانی _ رئیس وقت انستیتوپاستور_ هم توانستیم فضای لابراتوار را توسعه دهیم. حالا در این لابراتوار تحقیقات علمی بیوتکنولوژی دارویی صورت می گیرد و دانشجویان و محققین را آموزش می دهیم.
او در رابطه با تاسیس لابراتوار مرجع کشوری پروتئین شیمی، توضیح داد: از آنجائیکه در این لابراتوار تجهیزات، دانش و تجربه خوبی اندوخته شده بود، سازمان غذا و دارو پیشنهاد کرد که این لابراتوار بعنوان لابراتوار مرجع کشوری فعالیت کند و وزارت بهداشت و شرکتهای داروسازی برای ارزیابی برای ما نمونه بفرستند. مقرر شد با عنایت به این که طرف حساب ما شرکتهای بزرگ داروسازی می شدند، برای خدمات دهی مناسب تر این لابراتوار از نظر اداری و مالی حدودا مستقل شود و به این شکل این لابراتوار حدود پنج سال پیش بعنوان لابراتوار مرجع کشوری افتتاح شد که بعد بعنوان لابراتوار آکریدیته (معتبر) و همکار سازمان غذا و دارو تغییر نام داد.
این دکترای تخصصی ایمونولوژی، اضافه کرد: در مورد داروهای پروتئین نوترکیب وارداتی اگر لازم باشد مورد آزمایش و ارزیابی کیفی قرار گیرند، سازمان غذا و دارو این داروها را برای لابراتوار ما ارسال می کند و ما هم طبق یک پروتکل خاص گزارش را به آنها عرضه می دهیم. بعضی مواقع هم از ما می خواهند که به صورت مستقل در مورد داروهای تولید داخل نظر بدهیم. هم وزارت بهداشت و هم انستیتو پاستور ایران سالانه این لابراتوار را مورد ممیزی قرار می دهند و سال قبل بوسیله ی یک شرکت ترکیه ای هم ممیزی شدیم تا داروهای تولید داخل بتوانند اجازه صادرات داشته باشند.
او با تکیه بر این که پروتئین شیمی به دانش بهتر ما از حیات کمک می نماید، اظهار نمود: پروتئین مولکول بسیار پیچیده ای است و به جهت اینکه شما بتوانید آنرا بشناسید باید درک درستی از شیمی آن داشته باشید. هر فرآیند در رابطه با حیات معمولاً جزء پروتئینی دارد و هر چقدر بیشتر از عملکرد پروتئین در فرایندهای مختلف حیاتی شناخت داشته باشیم، دانش ما در ارتباط با حیات بیشتر می شود و آنالیزهای پروتئین شیمی در این حوزه راهگشا هستند. از طرفی دیگر در توسعه و تولید پروتئین های نوترکیب هر نوع دستکاری و تغییر در فرایندهای مختلف کشت، خالص سازی و فرمولاسیون می تواند مورد ارزیابی توسط آنالیزهای پروتئین شیمی قرار گیرد.
پایه گذار لابراتوار پروتئین شیمی و پروتئومیکس انستیتو پاستور ایران در مورد انجام آزمایشات خاص در لابراتوار پروتئین شیمی، خاطرنشان کرد: یک وظیفه و کار ما مستقیم به سلامت عمومی و کیفیت داروهای بیوتکنولوژی که مردم ایران مصرف می کنند، بازمی گردد و ما بر مبنای دستورالعمل هایی که یا در فارماکوپه هست و یا خود وزارت بهداشت به ما عرضه می دهد، مشخص می نماییم که دارو از نظر خصوصیات کیفی در آن حد قابل قبول هست یا خیر. برخی از آزمایشاتی که ما انجام می دهیم خاص و بسیار پیچیده هستند. یک سری از روشهای فنی آنالیز پروتئین های نوترکیب مثل اندازه گیری پدیده تشدید پلازمون های سطحی (Surface Plasmon Resonance) در تحلیل جذب تمایلی (افینیتی) داروهای مونوکلونال آنتی بادی به آنتی ژن هدف، انواع آزمایشات برپایه الکتروفورز مویینه ای (کاپیلاری الکتروفورز) برای پروتئین های نوترکیب دارویی مختلف و آنالیز اسیدهای آمینه پروتئین های نوترکیب دارویی برای نخستین بار در کشور در این لابراتوار افتتاح شد.
وی ضمن اشاره به این که آزمایشات بر اساس کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) هم در این لابراتوار صورت می گیرد، اظهار نمود: مثلاً داروهایی که برای بیماری هوچکین تجویز می شود مصرف بسیار بالایی دارد و سه یا چهار داروی بایوسیمیلار در ایران تولید می شود که جهت بررسی و تایید به لابراتوار ما ارسال می شوند. ما تلاش کرده ایم هر ساله یک فناوری جدید بیاوریم.
وی اضافه کرد: در این زمان طرح های مختلف در حوزه بیوتکنولوژی دارویی و پروتئومیکس در این لابراتوار انجام شده است. در لابراتوار ما اجرای پژوهشها در جهت کشف اهداف دارویی جدید، بیومارکرها و کاندیداهای واکسن از راه روش های پروتئومیکس، مطالعات مکانیسم های اثر ترکیبات دارویی نوین و مطالعات کینتیک و اتصال آنتی بادی های نوین نوترکیب با روش های مدرن دنبال می شود. ما در لابراتوار خود از ابزار سیستم بیولوژی، بیوانفورماتیک، مدل سازی و داکینگ ملکولی استفاده می نماییم، در این زمان تجارب خوبی در تعیین خصوصیت های پروتئین کسب کرده ایم و در کارهایمان از آنها استفاده می نماییم.
وی اضافه کرد: در چند سال گذشته، بیشتر مقالات پروتئومیکس ما بر روی بیماری هاری بوده است و در این رابطه به این نتیجه رسیده ایم که چند مسیر متابولیک وجود دارد که میتوان در میان آنها به دنبال کاندیدای دارویی برای درمان این بیماری مهلک باشیم. هم اکنون برای درمان بیماری هاری هیچ درمانی وجود ندارد و این سالانه سبب مرگ هزاران نفر در سراسر جهان می شود.
او با تکیه بر این که بیوتکنولوژی دارویی هم اکنون به یک تجارت بزرگ در کشور تبدیل گشته است، بیان نمود: در توسعه دانش بیوتکنولوژی دارویی در کشور انستیتو پاستور ایران بطور قطع سهم بسیار فوق العاده ای داشته است. در ادوار گذشته انستیتو پاستور ایران در بیوتکنولوژی دارویی افراد زیادی را تربیت کرده است که اغلب آنها در شرکتهای بزرگ دارویی مشغول به خدمت شده اند که تأثیر انستیتو پاستور ایران را در این عرصه از سلامت کشور هم نشان داده است. هم اکنون بیشتر از ۲۵ فرآورده بیوتکنولوژی دارویی در کشور داریم و به جرات می توانم بگویم رد پایی از دانش آموختگان انستیتو پاستور ایران در هر کدام از آنها وجود دارد.
او تصریح کرد: بعلاوه شرکتهای دانش بنیان گوناگونی در زمینه دارو و واکسن های نوترکیب جدید توسط همین دانش آموختگان راه اندازی شده و به بهره برداری رسیده است. انستیتو پاستور ایران بجز وظیفه ذاتی که در حوزه تحقیق و تولید داشته است، کاری که در تربیت دانش آموختگان بیوتکنولوژی دارویی در ایران انجام داده است، کار بسیار بزرگی بوده است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
بنابر اعلام روابط عمومی و امور بین الملل انستیتو پاستور ایران، وزیری در خاتمه خاطرنشان کرد: به نظر من انستیتو پاستور ایران با پتانسیل های فراوانی که دارد باید اتاق تحقیق و توسعه و تعالی فکری برای تولیدات دارویی و واکسن ها در کشور باشد و بهترین متخصصان را دور هم جمع کند. بنده جایگاه فعلی خویش را مدیون انستیتو پاستور ایران می دانم و قسمتی از اعتبار علمی و حرفه ای خویش را بشکلی از بودن در قسمت بیوتکنولوژی انستیتو پاستور ایران کسب کرده ام و امیدوارم تلاشی که تابحال برای اعتلای اعتبار علمی انستیتو پاستور ایران انجام داده ام اثرگذار بوده باشد.
منبع: salamatpic.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب