پزشك هماهنگ كننده سل معاونت امور بهداشتی تشریح كرد؛
آنچه لازم است از بیماری سل بدانیم
سلامت: پزشك هماهنگ كننده سل معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، در مورد بیماری سل و روش های تشخیص و درمان آن، توضیحات لازم را ارائه داد.
به گزارش سلامت به نقل از مهر، سیمین دخت بیات، اضافه کرد: این بیماری عفونی در اثر مجموعه مایکوباکتریوم های سلی یعنی توبرکلوزیس، بوویس و آفریکانوم ایجاد می شود که در اکثریت موارد بیماری ناشی از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس یعنی نوع انسانی است. وی ادامه داد: سل می تواند تقریباً تمام اعضای بدن را مبتلا سازد ولی شایع ترین شکل آن سل ریوی است. راه انتقال عفونت تقریباً همیشه از راه تنفس است ولی میکروب سل بعد از ورود به ریه و ایجاد ضایعه اولیه می تواند بوسیله جریان خون، عروق لنفاوی، برونش ها و یا در اثر مجاورت، مستقیماً به دیگر قسمت های بدن منتشر شود. بگفته بیات، با تلاش همکاران در امر بیماریابی و درمان بیماران مسلول در سطح دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شاخص میزان بروز سل ریوی اسمیر مثبت پنج درصد (کشوری ۵، ۴ درصد) و بروز کلی سل ۹ درصد (کشوری ۹.۶۹ درصد) و موفقیت درمان ۸۶.۶۶ درصد (کشوری ۸۴.۶۶ درصد) است. وی با اشاره به نحوه انتقال بیماری سل، اظهار داشت: میکروب سل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده و نظیر سرماخوردگی منتقل می شود. این ذرات توسط سرفه، عطسه، صحبت، خنده و یا فریاد بیمار ایجاد و در هوا پخش می شوند. یک سرفه می تواند ۳۰۰۰ ذره میکروبی وارد هوا کرده و ۵ دقیقه صحبت کردن نیز همین تعداد ذره تولید می کند و عطسه نیز تعداد بیشتر به وجود می آورد. بیات اضافه کرد: این ذرات میکروبی چون بسیار کوچک هستند، در هوای موجود در هر فضای بسته برای مدت طولانی می توانند بطور معلق باقی بمانند. میکروب سل در خلط کاملاً خشک شده و یا در گرد و غبار معلق بعد از ۸ تا ۱۰ روز از بین می رود. اما در خاک سرد و سایه دار حداقل ۶ ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه، هفته ها و ماه ها مقاومت دارد. بدین سبب هوای اطاق آلوده شده به میکروب سل، می تواند حتی در غیاب بیمار نیز سبب انتقال بیماری شود. وی افزود: زمانی که فرد سالم در هوای آلوده به این ذرات میکروبی تنفس کند، میکروب سل وارد ریه وی شده و خودرا در عرض ۴۸ ساعت به نقاط مختلف بدنش می رساند. ولی پس از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی دهد. بگفته وی، برای انتقال بیماری سل، تماسهای طولانی و ورود تعداد زیاد میکروب سل نیاز است. انتقال میکروب سل از بیمار به اطرافیان بستگی به سه عامل واگیر بودن بیماری سل، محیطی که تماس در آن اتفاق می افتد و مدت زمان تماس دارد. بیات، بهترین راه برای توقف انتقال بیماری سل را دوری کردن بیمار از اطرافیان و شروع درمان دارویی و مرتب ذکر کرد و اضافه کرد: شروع درمان دارویی در کاهش انتقال بیماری بسیار مؤثر است بطوریکه واگیری بیماری سل را سریعاً پس از دو هفته از شروع درمان حتی در صورت مثبت بودن آزمایش خلط کاهش داده و در طول زمان مصرف دارو ادامه خواهد داد. بگفته وی، افرادی که به مدت طولانی در تماس نزدیک با بیماران مسلول واگیر باشند، در بیشترین خطر ابتلاء به سل قرار دارند. تماس نزدیک بیمار معمولاً با اعضای خانواده، هم اطاقی، دوستان و همکاران رخ می دهد. این افراد به سبب تماس با میکروب سل، در معرض خطر ابتلاء به عفونت سل هستند. همین طور مکان های پرازدحام، کوچک، سربسته، کم نور، بدون تهویه مناسب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می کنند. بیات اشاره کرد: تابش مستقیم آفتاب در عرض ۵ دقیقه باسیل سل را از بین می برد. بدین سبب در کشورهای گرمسیر تماس مستقیم اشعه آفتاب روش مناسبی برای از بین بردن میکروب سل است. بنا بر این گسترش و سرایت بیماری بیشتر در خانه ها یا کلبه های تاریک اتفاق می افتد. وی با اعلان اینکه همه افراد استعداد ابتلاء به سل را دارند، اضافه کرد: اما کودکان کم سن، افراد سالمند، افراد مبتلا به دیابت، سوءتغذیه، سرطان ها، نارسایی مزمن کلیه و ایدز و افرادی که داروهای ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن نظیر کورتون و داروهای ضدسرطان استفاده می نمایند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلاء به بیماری سل قرار دارند. همین طور آلودگی همزمان به ویروس ایدز خطر ابتلاء به بیماری سل را بطور معنا داری می افزاید. پزشک هماهنگ کننده سل معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شایع ترین علامت ابتلاء به بیماری سل ریوی را سرفه پایدار به مدت دو هفته یا بیشتر عنوان نمود و اظهار داشت: این سرفه معمولاً همراه خلط و گاهی خلط خونی است و ممکنست علائمی همچون تنگی نفس و درد قفسه سینه نیز وجود داشته باشد. بیات اضافه کرد: علایم عمومی و مشترک در بیماری سل شامل تب، کاهش اشتها، کاهش وزن، بی حالی، تعریق شبانه، خستگی زودرس و ضعف عمومی است. وی اشاره کرد: تنها بیمار مبتلا به سل ریوی خلط مثبت می تواند میکروب را در هوا پخش کرده و بیماری را به اطرافیان منتقل کند. بدین سبب در بیشتر موارد سل ریوی خلط منفی و انواع سل خارج ریوی مسری نبوده و به دیگران منتقل نمی شوند. بیات اظهار داشت: تشخیص بیماری سل ریوی در قدم اول در افراد مشکوک (بیش از دو هفته سرفه داشته و یا خلط خونی دارند) سه نوبت آزمایش خلط است. وی با اشاره به امکان بهبودی کامل بیماران، اضافه کرد: بیشتر داروهای ضد سل خوراکی بوده و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. طول مدت درمان حداقل ۶ ماه و مصرف منظم و کامل دارو شرط اصلی موفقیت درمان سل است. در روش «درمان کوتاه مدت با نظارت مستقیم» (DOTS)، بیمار مبتلا به سل، داروهای روزانه خودرا با نظارت مستقیم و مشاهده کارمند بهداشتی و یا فرد آموزش دیده مصرف می کند. بدین سان از قطع خود سرانه دارو و مقاوم شدن میکروب های سل نسبت به داروهای موجود جلوگیری می شود. بیات اشاره کرد: اگر داروهای ضد سل به صورت منظم استفاده نشود، بیماری به سل مقاوم به درمان تبدیل می شود. سل مقاوم به درمان، کشنده و درمان آن خیلی مشکل و پر هزینه است. پزشک هماهنگ کننده سل معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مهم ترین راه پیشگیری سل از شناسایی افراد بیمار و درمان سریع آنها جهت جلوگیری از انتقال دانست و اجرای کامل استراتژی DOTS را بهترین راه پیش گیری از بروز موارد مزمن سل و گسترش MDR-TB عنوان نمود. وی افزود: در کشورهایی که استراتژی DOTS به خوبی اجرا می شود، موارد مزمن سل کمتر از ۲ درصد کل موارد سل ریوی اسمیر خلط مثبت را می سازند. به عبارت دیگر، بهترین راه پیش گیری از ایجاد مقاومت دارویی، تبعیت از راهنمای کشوری مبارزه با سل یعنی تجویز صحیح و کامل رژیم درمانی حاوی داروهای خط اول ضد سل به صورت تحت نظارت مستقیم روزانه یک ناظر مطمئن، علاقمند و آموزش دیده برای موارد سل حساس به دارو است. این پزشک هماهنگ کننده تصریح کرد: شناسایی بموقع موارد سل مقاوم و درمان سریع آنها با رژیم های دارویی صحیح حاوی داروهای خط دوم ضد سل نیز می تواند اقدامی مؤثر برای توقف چرخه انتقال سل مقاوم به دارو باشد. در واقع بنا بر این و با هدف حذف هر چه سریع تر و بیشتر منابع بالقوه انتقال سل در جامعه موضوع مدیریت موارد سل مزمن و مقاوم به دارو به اجزای استراتژی پیشین DOTS افزوده شده است. با این کار از انتقال باسیل مقاوم به دارو از افراد مبتلا به سل مقاوم به سایرین جلوگیری می شود. بیات اشاره کرد: تمامی خدمات مبارزه با سل شامل تشخیص، آزمایش خلط، رادیوگرافی، ویزیت پزشک، دارو، پیگیری و کنترل اطرافیان بیمار در سراسر کشور بوسیله واحدهای بهداشتی بطور رایگان ارائه می شود.
منبع: salamatpic.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب