رئیس بخش پیوند كبد بیمارستان امام (ره) تشریح كرد؛
جایگاه جهانی ایران در پیوند کبد
به گزارش سلامت رییس بخش پیوند کبد مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، با تاکید بر این که پیوند کبد در ایران رایگان انجام می شود، اظهار داشت: این پروسه در دنیا منحصر به فرد است.
به گزارش سلامت به نقل از مهر، علی جعفریان، با اشاره به این که در بیست سال قبل در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) فعالیت پیوند کبد و در سالهای اخیر نیز پیوند کلیه - پانکراس و جراحی های کبد و پانکراس را داریم، اضافه کرد: هرکدام مقوله ای جداگانه را شامل می شود، پیوند کبد در همه دنیا درمان خیلی پیشرفته و پیچیده ای است. وی افزود: زمانی که دستیار بودم فقط بیمارستان نمازی شیراز تعداد محدودی پیوند کبد انجام داده بودند که از آن زمان صحبت شد که ما هم در بیمارستان امام خمینی باید بتوانیم این کار را شروع نماییم. از سال ۱۳۸۰ استارت این کار زده شد. به موازات این کار اعمال جراحی کبد، مجاری صفراوی و لوزالمعده که اعمال جراحی پیشرفته ای است و آن زمان بصورت خیلی محدود انجام می شد. چون این دو مقوله با هم ارتباط دارند در یک سرویس ما داریم کار را انجام می دهیم، البته که در بسیاری از مراکز درمانی دنیا هم یک سرویس شمرده می شود. بطور نمونه؛ بیمارانی که توده های کبدی، بیماریهای خوش خیم و بدخیم کبدی دارند اعمال جراحی این ها خیلی به زحمت انجام می شد و بسیاری از کارها انجام نمی شد اما به تدریج که تکنولوژی پیشرفت کرد و تکنیک های آن توسعه پیدا کرد به موازات آن این جراحی ها را هم شروع کردیم که الان در حقیقت در بخش پیوند کبد بیمارستان امام خمینی ما سالانه علاوه بر بیش از بیش از ۱۵۰ پیوند کبد، ۴۰۰ عمل جراحی بزرگ کبد، پانکراس و مجرای صفراوی داریم و به طورکلی حدود ۶۰۰ عمل جراحی بزرگ در سال در این بخش انجام می شود. جعفریان با اعلان اینکه تعداد پیوند کبد مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) پس از شیراز در کشور دوم است، اضافه کرد: این مجتمع، مرکزی با حجم بالایی پیوند کبد حساب می شود که در دنیا قابل توجه است. از نظر اعمال جراحی کبد و مجاری صفراوی نیز رتبه یک کشور را در بیمارستان های دانشگاهی داریم. رییس بخش پیوند کبد مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، افزود: از سال ۱۳۹۵ (تربیت فلوشیپ) را آغاز نموده ایم و همکاران جراحی که علاقمند هستند در این رشته تحصیلاتشان را ادامه دهند می توانند وارد این مرحله شوند. جعفریان با اشاره به این که پیوند کبد در حقیقت آخرین مرحله درمان بیماریهای کبدی است، اظهار داشت: بیماری که با درمان های دارویی نمی تواند به ادامه زندگی خودش بپردازد در حقیقت طول عمر خیلی کوتاهی خواهد داشت که از این مرحله به بعد این بیمار کاندید پیوند کبد می شود. وی با اعلان اینکه پیوند کبد ارزش افزوده بالایی برای کشور دارد، اشاره کرد: بخش پیوند کبد بیمارستان امام بیش از ۱۳۰۰ پیوند تا حالا انجام داده است که اگر این تعداد را ضرب نماییم در ۳۰۰ هزار دلار حداقل هزینه پیوند کبد در ایالات متحده، حساب کنید که چه حجمی صرفه جویی ارزی به وجود می آورد. مهم تر این که همراهانی که با بیماران می خواستند از کشور بیرون بروند از بابت زبان، فرهنگ و…، با مشکلاتی مواجهه باشند ولی اکنون در کشور خوشبختانه با تمهیداتی که از ابتدا وزارت بهداشت اندیشیده هزینه های پیوند را وزارت متبوع پرداخت می کند و بیمارانی پیوندی بابت عمل جراحی پیوند هیچ مبلغی را پرداخت نمی کنند و این تقریباً در دنیا منحصر به فرد است. جعفریان افزود: از همان ابتدای سال ۱۳۸۰ که «قانون پیوند از افراد گرفتار مرگ مغزی» در ایران تصویب گردید، اهدای عضو از افراد مرگ مغزی رشد خیلی خوبی پیدا کرده است و اکنون سالانه اعضا هزار دهنده مرگ مغزی اهدا می شود. البته بالاتر از این هم می توانیم اهدا داشته باشیم ولی رشد خوبی را شاهد بوده ایم. این موجب شد که در حقیقت بیماران ما نیازمند دهنده زنده نباشند و عمدتا از مرگ مغزی در کشور ارگان بگیرند. طول عمر بیماران پیوند کبد هم خیلی خوبی است، بطور نمونه نخستین بیماری که در سال ۱۳۸۰ پیوند کردیم دختر خانم ۱۲ ساله ای بود که الان ۳۲ ساله است و زندگی نرمالی دارد. نتیجه پیوند کبد در طولانی مدت از بسیاری ارگان های دیگر بهتر است و آدم احساس می کند که این کار با همه پیچیدگی ها و دردسرهایی که دارد مؤثر و مفید بوده است. الان عمل جراحی کبد و مجاری صفراوی که بشود در جایی از دنیا انجام داد و در ایران نتوان انجام داد، تقریباً نداریم. البته که تکنولوژی نقش خودش را دارد بطورمثال اعمال لاپاروسکوپی وابسته به تجهیزات است. استاد پیوند کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این که در سال ۱۳۹۹ به خاطر پاندمی کرونا تعداد پیوند در ایران مثل همه دنیا کم شد، اشاره کرد: اکنون حدود ۱۱ بخش پیوند کبد در کشور وجود دارد که البته کارهای همه زیاد نیست. در حقیقت دو بخش بزرگ در حوزه پیوند کبد در کشور داریم که بیش از ۸۰ درصد پیوندها در بیمارستان ابوعلی سینای شیراز و مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) انجام می شود، اما برمبنای تعداد بیماران در فهرست انتظار، به نظرم شاید بیش از ۲۰۰۰ پیوند کبد در سال در کشور احتیاج داریم. اگر بخواهیم بیماران بموقع پیوند شوند در حقیقت باید «روی اهدا از مرگ مغزی» کارهای زیادی انجام دهیم و تشویق نماییم که خانواده ها و فضایی که به وجود آمده گسترش پیدا کند چونکه در همه استانها یکسان نیست، باید زمینه های فرهنگی برقرار شود. جعفریان اظهار داشت: در منطقه کشورهایی که در حوزه پیوند کبد فعال می باشند یکی ترکیه است که عدد کلی اش بیشتر از ایران است و در کشورهای خاورمیانه یا غرب آسیا هم عربستان و مصر در حوزه پیوند کبد فعال می باشند که البته آمار خیلی پایین تری نسبت به ایران دارند. پیوند کبد ایران در جامعه پیوند دنیا به خوبی شناخته شده و خود من در انجمن بین المللی پیوند کبد و یکی از کمیته های آن عضو هستم. وی با اشاره به بحث توریسم درمانی در حوزه پیوند کبد، افزود: بیماری که از خارج کشور برای پیوند مراجعه نموده باشد به هیچ عنوان از دهنده ی مرگ مغزی ایرانی عضو نمی گیرد بلکه دهنده زنده با خودش به همراه می آورد و پیوند از آن طریق انجام می شود. طبق قانون ما در ایران فقط به ملیتی که دهنده دارد می توانیم کبد پیوند نماییم یعنی اگر الان یک فردی که افغانستانی است و در ایران مرگ مغزی شود ما کبد او را فقط به یک فرد افغانی می توانیم اهدا نماییم. قانون ما درحال حاضر این است و در برخی از جاهای دیگر دنیا هم به این صورت است. یک مزیتی که ما داریم این است که هزینه ی پیوند کبد در ایران از همه جای دنیا ارزان تر است. جعفریان با اعلان اینکه ماهیت کبد طوری است که ذخیره ی خیلی زیادی دارد؛ اشاره کرد: ما تا حدود ۸۰ درصد کبد یک فرد سالم را می توانیم برداریم بدون این که هیچ مشکلی برای فرد به وجود بیاید. این موجب می شود که ما بتوانیم یک قسمتی از کبد را برداریم و به بیماری که نیاز به پیوند دارد اهدا نماییم. اما فرد دهنده مشخصاتی باید داشته باشد مثلاً؛ سن، قد و وزن مناسبی داشته باشد و کبدش از نظر آناتومی طوری باشد که بتوان قسمتی از آنرا برداشت و برای خودش و گیرنده کافی باشد که البته این موارد نیاز به بررسی مفصلی دارد که ماقبل از عمل انجام می دهیم. در دهنده ی کبد که قسمتی از کبد را برمی داریم مهم ترین اتفاقاتی که ممکنست شاهد باشیم خونریزی و عفونت پس از عمل است که قابل کنترل هست و به طور معمول مشکلی ایجاد نمی کند و کبد در عرض شاید چهار هفته یک افزایش رشد قابل توجه پیدا می کند. ایشان سپس به فرهنگ اهدای عضو در جامعه اشاره نمود و اظهار داشت: اهدای عضو یک تصمیم گیری خیلی دشوار است بدین سبب که فردی که گرفتار مرگ مغزی می شود به لحاظ ظاهری و آن چیزی که در مانیتور نشان میدهد قلب ضربان دارد و ارگان های دیگر بدنش کار می کند اینکه روشن بشود که این فرد قابل برگشت به حیات طبیعی نیست برای مردم بطور عموم دشوار است. در حالت عادی پیش از این که تکنولوژی به این مرحله برسد اگر کسی مغزش بهر دلیلی از کار می افتاد در فاصله دو تا پنج دقیقه قلبش هم از کار می افتاد و فوت می کرد و همان تعریف مرگی که بطور عادی در ذهن ما است اتفاق می افتاد. اما با وجود تکنولوژی، خدمات درمانی پیشرفت کرد و همکاران ما زمانی که این اتفاق را شاهد هستند به سرعت سیستم تنفس این فرد را بصورت مصنوعی فعال و لوله می گذارند و به دستگاه وصل می کنند تا با قطع فرمان تنفس توسط مغز، تنفس ادامه پیدا کند. اما قلب چون ضربانش خودکار است تا آن زمان که اکسیژن به آن می رسد ضربان دارد. این فاز می شود مرگ مغزی که یک فاز کوتاهی است یعنی فازی نیست که یک سال طول بکشد بعضی ها تصور می کنند که مرگ مغزی مثل کما است که فردی چهار سال در کماست و بعد خارج می شود. در مرگ مغزی بمحض این که دستگاه تنفس قطعش شود هیچ تنفس خودبه خودی ندارد و در عرض سه تا چهار دقیقه قلب از کار می افتد؛ بدین سبب آدم از نظر مغزی واقعاً مرده است و موجود حیاتی هم الان نیست نباتی هم نیست هیچ حیاتی ندارد. هر کاری که انجام دهیم در چند روز این قلب هم به اصطلاح ناپایدار می شود و فشارخون بالا پایین می شود و قلب می ایستد. جعفریان افزود: حدوداً سالی ۲۵۰۰ پیوند کلیه در ایران داریم این تعداد که الان حدود ۱۸۰۰ تا از دهنده مرگ مغزی انجام می شود یعنی این که ما تعداد خیلی کمتری دهنده زنده را در معرض یک عمل جراحی بزرگ قرار می دهیم، در برخی از جاهای دنیا هر مرگ مغزی کاندید اهدا است اما در ایران طبق قانون حتما باید خانواده رضایت بدهند تا اهدا عضو صورت بگیرد حتی اگر بیمار کارت اهدای عضو داشته باشد به استناد آن اهدا صورت نمی گیرد. شرایط پیوند کبد در دوران اپیدمی کرونا وی با اشاره به این که در دوران کرونا به علت شرایط موجود در کشور تعداد اهدا بسیار کم شد، اظهار داشت: مسئله دیگر این که بسیاری از افرادی که عضوی را اهدا می کردند خودشان درگیر کرونا بودند و عضو اهدایی قابل استفاده نبود. نکته دیگر این که تمام ظرفیت های بیمارستان ها در اختیار بیماران کرونا قرار گرفت، بنا بر این ظرفیت بیمارستان ها کم شد و بخش آی سی یو نمی توانست بیماری که گرفتار مرگ مغزی می شود را نگه دارند، مجبور بودیم در بیمارستان ظرفیت پذیرشمان را کم نماییم به جهت اینکه بیمارستان ظرفیت برای کرونا داشته باشد. جعفریان اضافه کرد: در پیک پنجم کرونا فقط در بیمارستان امام خمینی (ره)، ۵۰۰ بیمار کرونائی داشتیم درصورتی که در بیمارستان ۱۱۰۰ تخت داریم یعنی تقریباً بلاک (قفل) می شد. مشکل دیگر این که بسیاری از بیمارانی که باید پیوند می شدند کرونا داشتند یعنی ما نمی توانستیم فرد را پیوند نماییم. این موجب شد که مرگ ومیر فهرست انتظار ما تقریباً ۲ برابر شود. برخی از بیماران هم پس از پیوند کرونا می گرفتند که آن هم قابل اجتناب نبود و ممکن بود بیمار ویروس در بدنش وارد شود ولی هنوز علامت نداشته باشد و فردا یا پس فردا پیوند، کرونا بگیرد. آنهایی که پس از پیوند کرونا می گرفتند طبعاً ریسک مرگشان خیلی بالاتر می رفت. استاد پیوند کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره کرد: ما در یک مقطع نسبتاً طولانی مجبور بودیم که فقط بیماران اورژانسی را پیوند نماییم در حقیقت بیمارانی که مرگشان نزدیک بود، بقیه مریض های انتخابی را می گفتیم صبر کنند و پیوند نمی کردیم. در همه جای دنیا پیوند افت قابل توجهی در دوران پاندمی کرونا داشت. البته کرونا از بین نمی رود و احتمالاً همیشه با ما است. اگر برسد به آن فاز که تبدیل گردد به یک بیماری فصلی و واکسن هم برای آن تأثیر جدی داشته باشد، امیدوار هستم که تأثیر چندانی در پیوند نداشته باشد. جعفریان با اشاره به این که در پیوند کبد ما از نظر نتیجه اگر بخواهیم نگاه نماییم به استانداردهای جهانی خیلی نزدیک هستیم و با مراکز خوب دنیا قابل رقابت هستیم، اشاره کرد: در بحث پیوند اطفال نیز تا به امروز بیش از ۷۰ پیوند کبد اطفال داشتیم که اغلب باز از مرگ مغزی اطفال بوده و شاید حدود ده تا پانزده درصد آن از دهنده ی زنده بوده که والدین اهدا کردند. خوشبختانه نتایج قابل قبول است و فاصله بسیاری با آن چیزی که در دنیا اتفاق می افتد نداریم. وی ادامه داد: هر کدام از این کارها باید زمان خودش را بگذراند تا به نقطه ثبات برسد. به جهت اینکه همه چیز در سر جای خودش قرار بگیرد و بهترین نتیجه برای پیوند به دست بیاید. بعنوان مثال اگر بخش پیوندی کمتر از پنجاه تا پیوند در سال داشته باشد به نتیجه مطلوب نمی رسد و ما واقعاً این را لمس کردیم. وقتی ما از پنجاه رفتیم بالا یک جهش کردیم وقتی از صد رفتیم بالا یک جهش دیگر را در کیفیت کار شاهد بودیم و این نشان میدهد که مسیر خیلی خوبی دارد پیش می رود. رییس بخش پیوند کبد مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، افزود: پیوند اعضا مهم ترین چیزی که لازم دارد انگیزه است، اصولاً هرجایی که برنامه ی موفقی از پیوند وجود داشته یک انگیزه ای پشت آن بوده و مهم ترین نگرانی من برای پیوند در آینده همین انگیزه است. کار پیوند کبد خیلی سبک زندگی بدی را برای جراحان پیوند ایجاد می کند، پیوند حساب کتاب و زمان بندی ندارد، همیشه باید شما در دسترس باشید نمی دانید چه روزی دهنده وجود دارد چه روزی وجود ندارد و… در دی ماه سال جاری تجربه جالبی داشتیم بطورمثال ۸ روز ۱۰ تا پیوند زدیم بعضی روزها دو تا و این تجربه را داشتیم که در یک روز سه تا پیوند داشتیم، دو تا پیوند کبد برای دو نفر و یک پیوند کلیه پانکراس برای بیمار سوم. وقتی دهنده هست همه ما هم باید حضور داشته باشیم و این سبک زندگی در هیچ رشته پزشکی تقریباً وجود ندارد که هیچ چیزی قابل پیش بینی نباشد و مرتب شما درگیر کار باشید. بدین سبب اگر انگیزه نباشد، افراد در این کار دوام نمی آورند. از جانب دیگر جبران مادی خیلی بزرگی هم برای پرسنل، پرستار و پزشک نمی نماییم.
منبع: سلامت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب