دو متخصص زنان و زایمان و اورولوژی مطرح كردند؛
نقش علل زنانه و مردانه در بروز سقط مكرر
دو متخصص زنان و زایمان و اورولوژی، درباب علل زنانه و مردانه كه موجب بروز سقط مكرر می شوند، توضیحاتی ارائه دادند.
به گزارش سلامت به نقل از مهر، آتوسا کریمی جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ ناباروری و سعید آراسته جراح و متخصص اورولوژی و فلوشیپ پیوند کلیه، به تشریح علل سقط مکرر پرداختند. کریمی در ابتدا با ارائه تعریف سقط جنین و سقط مکرر، اظهار داشت: اگر حاملگی پیش اززمانی که جنین بتواند در محیط بیرون از بدن مادر به حیات ادامه دهد، خاتمه یابد، به آن سقط جنین گفته می شود. این مدت زمان در تازه ترین تعاریف علمی، قبل از ۲۴ هفته در نظر گرفته می شود، برای اینکه با تجهیزات نوین مراقبت از نوزادان دربسیاری موارد می توان بعد از ۲۴ هفته نوزاد را زنده نگه داشت. شیوع سقط در جوامع مختلف متفاوت می باشد و بین ۵ الی ۱۵ درصد گزارش شده است. وی ادامه داد: سقط مکرر در منابع مختلف علمی تعاریف متفاوتی دارد بعنوان مثال برخی مکاتب علمی، بروزحداقل سه بار سقط پشت سرهم رابه عنوان سقط مکرر تعریف می کند در حالی که در تعاریف جدیدترزوجین با سابقه حداقل دو بار سقط جنین در تعریف سقط مکرر قرار می گیرند و البته طبق تعاریف جدید، لازم نیست این سقط ها پشت سر هم باشند. این فلوشیپ ناباروری افزود: در سال های اخیر سقط مکرر را همانند ناباروری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرده اند. سقط مکرر اولیه به مواردی گفته می شود که زوجین، حاملگی منجر به تولد زنده نداشته باشندو سقط مکرر ثانویه به مواردی گفته می شود که زوجین حداقل یک حاملگی منجر به تولد زنده دارند، اما سابقه حداقل دوبار سقط هم دارند. شیوع سقط مکرر در جوامع مختلف حدود ۱ تا ۲ درصد است. آراسته درباره نقش عوامل مردانه در بروز سقط مکرر اظهار داشت: این یک باور قدیمی و نادرست است که مقصر ناباروری یا سقط مکرر خانم ها هستند و بدین سبب فقط خانم ها باید بررسی و درمان شوند. در صورتیکه چه در ناباروری و چه در سقط مکرر عوامل مردانه هم می توانند دخیل باشند. جنین یک فرآورده ژنتیکی است که نیمی از آن حاصل فرآورده ژنتیکی تخمک و نیمی از آن حاصل فرآورده ژنتیکی اسپرم است. وقتی نیمی از این ترکیب برگرفته از سلول جنسی مرد است، پس شاخصهای مردانه اثر مستقیم بر سلامت و کیفیت جنین دارند. این متخصص ناباروری مردان، اضافه کرد: اسپرم یک سلول کوچک است که اندازه آن یک ششم سلول های دیگر بدن است. این بدان مدلول است که سلول اسپرم ساختار و دی ان اِی ویژه ای دارد و هم به سبب اندازه و آرایش خاص کروموزومی، لطمه پذیرتر از دیگر سلول های بدن است. بنابراین، اگر سلول اسپرم به هر علت لطمه ببیند و نتواند کارکرد درستی داشته باشد، می تواند سبب اختلال در شکل گیری، لانه گزینی، رشد و تکامل جنین و حتی سلامت فرزند حاصل در دوران کودکی شود. در ادامه کریمی با برشمردن علل زنانه سقط مکرر توضیح داد: در شاخصهای مادری سن مادر بسیار مهم می باشد. در واقع افزایش سن مادر خطر بروز سقط مکرر را بیشتر می کند. مطالعات مختلف نشان می دهند که بعد از ۳۵ سالگی خطر بروز سقط مکرر افزایش می یابد و بعد از ۴۰ سالگی شیب این افرایش تندتر می شود. بنابراین، سفارش ما این است که جوانان ازدواج را به تأخیر نیاندازند و بعد از ازدواج نیز، از تعویق فرزندآوری برای سال های طولانی بپرهیزند. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری بیماری ها و شرایط زمینه ای را نیز همچون علل زنانه سقط مکرر دانست و اظهار داشت: بیماری های زمینه ای مادر، مانند دیابت، چاقی، فشار خون، تشنج، بیماری های قلبی، کم کاری ویا پرکاری تیروئید در صورتیکه قبل از حاملگی درمان وکنترل نشده باشند، می توانند سبب سقط مکرر شوند. بنابراین، حتما لازم است قبل از بارداری، آزمایشات و بررسی های لازم جهت بررسی بیماری های زمینه ای خانم صورت گیرد و در صورت تشخیص این نوع بیماری ها، بهتر است که بانوان به متخصص آن حوزه ارجاع داده شوند تا بیماری زمینه ای کنترل شود و داروهایی تجویز شود که مصرف آن در دوران حاملگی هم ایمن باشد. کریمی با اشاره به ناهنجاری های ساختاری رحم بعنوان یکی دیگر از علل سقط مکرر، توضیح داد: گاهی مشکلات ساختاری رحم، مانند کوچک بودن حفره رحم، دیواره دار بودن، تک شاخ بودن یا دو شاخ بودن رحم می تواند علت سقط مکرر باشد. چنین مواردی با تکنیک های دقیق تصویربرداری که در مرکز ابن سینا در اختیار داریم، مانند سونوگرافی سه بعدی واژینال جهت بررسی ناهنجاری های آناتومیکی رحم، سونوهیستروگرافی، هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم) قابل تشخیص می باشد و بعد از تشخیص، درمان مقتضی برای خانم انجام می شود. این متخصص زنان در ادامه اضافه کرد: یکی دیگر از علل سقط مکرر اختلالات انعقادی است و بدین سبب لازم است شاخصهای انعقادی و شاخصهای ایمونولوژیک مؤثر بر انعقاد خون نیز بررسی شود. گاهی به سبب لخته شدن خون در جفت، خون رسانی به جنین مختل می شود و سبب سقط جنین می شود. در چنین مواردی با مشاوره متخصصان خون شناسی داروهای لازم ضد انعقاد با دوز مناسب تجویز می شود تا حاملگی بدون خطر سپری شود. کریمی، سندرم تخمدان پلی کیستیک و همین طور کاهش ذخیره تخمدان را از دیگر علل زنانه سقط مکرر دانست و اظهار داشت: تنبلی تخمدان در اصطلاح عامیانه در دو معنا به کار می رود. یکی سندرم تخمدان پلی کیستیک که با علائمی همچون کیست های ریز در تخمدان، طولانی شدن فواصل خونریزی ماهیانه، اختلالات هورمونی و پرمویی بروز می کند. بسیاری ازخانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک با مشکلاتی همچون چاقی، افزایش قند خون، افزایش چربی خون و اختلالات تیروئید مواجه اند و این قبیل اختلالات در متابولیسم بدن، به نوبه خود با سقط مکرر همراهی دارد. وی ادامه داد: از طرف دیگر، خیلی از افراد جامعه اصطلاح تنبلی تخمدان را به معنای کاهش اندازه و ذخیره تخمدان در نظر می گیرند که این عارضه ممکنست به دلایلی مانند بالا رفتن سن، سابقه شیمی درمانی، مواجهه با برخی سموم ودر برخی موارد بدون علت شناخته شده ای رخ دهد. در چنین مواردی در کنار کاهش ذخیره‌ی تخمدان و کاهش تعداد فولیکول ها، ممکنست کیفیت تخمک هم کم شود و با دیرباروری، ناباروری و سقط مکرر همراهی داشته باشد. با مراجعه به متخصص زنان وانجام بررسی های هورمونی وسونوگرافی ارزیابی اندازه تخمدان ها و تعداد فولیکول ها این دوحالت از یکدیگر افتراق داده می شوند. آراسته در ادامه به علل مردانه ناهنجاری های اسپرم و سقط مکرر پرداخت و توضیح داد: در ابتدا باید به فاکتور سن اشاره کنم. فاکتور سن فقط در مورد خانم ها مؤثر نیست و در مردان نیز بعد از ۴۰ سالگی احتمال لطمه اسپرم افزایش می یابد. عامل دیگر عامل خانوادگی است. در بعضی از خانواده ها بروز لطمه ها و اختلالات اسپرم بیشتر است و بااینکه علت دقیق آن معین نمی باشد، اما باید در نظر گرفته شود. عامل مهم دیگر سبک زندگی است. سلول های جنسی نیز مانند دیگر سلول های بدن از سبک زندگی تأثیر می گیرند. بنابراین، عوامل مخربی همانند مصرف سیگار و قلیان و دیگر دخانیات، مصرف نوشیدنی های الکی، مصرف بیش از اندازه کافئین، تغذیه نادرست و مصرف غذاهای فرآوری شده و فست فودها، بی تحرکی و یا ورزش سنگین و شدید، خصوصاً ورزش های بی هوازی و داشتن استرس های روانی می توانند به اسپرم لطمه برسانند. این متخصص اورولوژی عوامل محیطی را نیز در کاهش توان باروری و افزایش ریسک ناباروری و سقط مکرر مؤثر دانست و اظهار داشت: آلودگی های محیطی مانند آلودگی های هوا و قرارگیری در معرض امواج یونیزه کننده، مانند امواج پرتودرمانی یا امواج الکترومغناطیسی، مانند امواج موبایل یا مودم های بی سیم نیز می توانند با افزایش حرارت سلولی و افزایش رادیکال های آزاد اکسیژن موجب لطمه به اسپرم و اختلال در کارکرد آن شوند. این افزایش رادیکال های آزاد در خیلی از بیماری ها مکانیزم سلولی لطمه را توضیح می دهد، اما به سبب لطمه پذیری بیشتر سلول های اسپرم میزان لطمه آنها به اسپرم نیز بیشتر است. آراسته درباره رویکردهای تشخیصی به علل مردانه سقط مکرر توضیح داد: لازم است بر این نکته تاکید کنم که دراین زمینه ما هنوز در ابتدای راه هستیم و دانسته های ما کم و جدید است. یکی از اقدامات تشخیصی انجام تست کاریوتایپ یا ساختار ژنتیکی سلول های بدن است. البته درصد کمی از بیماران سقط مکرر گرفتار مشکل دراین زمینه اند. یکی دیگر از اقدامات تشخیصی آزمایش شکست کروموزومی اسپرم یا است DFI است، برای اینکه همانگونه که قبل تر گفته شد، آرایش DNA هسته اسپرم در تشکیل یه جنین سالم تعیین کننده است. البته مشاهده اشکال در DNA اسپرم تا پانزده درصد طبیعی تلقی می شود و بیش از آن به بررسی بیشتر و درمان نیاز دارد. خوشبختانه پاسخ به درمان این اختلال از دیگر علل مردانه ناباروری و سقط مکرر بیشتر است. وی ادامه داد: تست دیگر، بررسی ساختار کروموزومی اسپرم است که بااینکه چندان معمول نیست، اما قابل انجام است. البته یکی از محدودیت های این تست ها این است که این تست ها تخریبی اند، یعنی نمونه بررسی شده قابل استفاده نیست و فقط به ما درباره وضعیت اسپرم اطلاعاتی می دهد. این متخصص اورولوژی در ادامه به نقش اپی ژنتیک اشاره نمود و اضافه کرد: بحث اپی ژنتیک بطور ساده یعنی چه فرایندهایی در انتخاب و تشکیل ساختار کروموزومی اسپرم و در نتیجه جنین مؤثرند. عوامل محیطی و سبک زندگی در اپی ژنتیک و سوق دادن آن به سمت ساختارهای معیوب مؤثرند. آراسته درباب درمان موارد سقط مکرر ناشی از علل مردانه اظهار داشت: خوشبختانه خیلی از شاخصهای مردانه سقط مکرر قابل اصلاح است و ما می توانیم در ساده ترین حالت با اصلاح سبک زندگی و زدودن عوامل مخرب، مانند قطع مصرف سیگار و اصلاح رژیم غذایی و در موارد پیچیده تر با گرفتن مستقیم اسپرم از سلول های اسپرم ساز به درمان مطلوب دست یابیم. کریمی در آخر بر ضرورت درمان تخصصی و رویکرد چندوجهی به سقط مکرر تاکید کرد و اظهار داشت: کلینیک سقط مکرر مرکز درمان ناباروری ابن سینا اولین کلینیک فوق تخصصی در زمینه تشخیص و درمان سقط مکرر است که مراجعان خیلی از سراسر کشور و حتی دیگر کشورها دارد. در این کلینیک، متخصصان زنان، مردان، ایمونولوژی، داخلی و غدد، ژنتیک و حتی روانپزشکی در کنار هم به صورت گروهی کار می کنند و همچنین، همه امکانات تشخیصی، مانند آزمایشگاه، سونوگرافی، رادیولوژی و...، در این مرکز وجود دارد و مراجعان می توانند بدون نیاز به تردد در نقاط مختلف شهر همه خدمات تشخیصی و درمانی را در مرکز دریافت نمایند. همچنین، ما تمهیداتی اندیشیده ایم که با هماهنگی متخصصان زنان، بیماران مقیم دیگر شهرها بتوانند برخی اقدامات تشخیصی و آزمایشات را در شهر خود و در مراکز مورد تأیید ما انجام دهند و برای ادامه کار به کلینیک ما مراجعه کنند و بدین ترتیب، میزان تردد آنها به تهران به حداقل ممکن برسد. آراسته نیز در آخر بر ضرورت همدلی و همراهی زوج ها تاکید کرد و اظهار داشت: زوج ها باید بدانند که در صورت بروز مشکلاتی مانند ناباروری یا سقط مکرر، نباید به دنبال مقصر بگردند. بلکه باید در کنار هم و با همدلی و صبر وارد مسیر تشخیص و درمان شوند تا به نتیجه برسند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب